On yıl önce, farklı alanlarda uzmanlaşmış sağlık meslek örgütleri, çevre ve iklim örgütleri ortak bir amaç etrafında bir araya geldik. Herkes için temiz hava!
Şu bilgi ve inançla yola çıktık: Temiz hava sağlıklı bir yaşam için vazgeçilmezdir ve temel bir insan hakkıdır.
Kurulduğu günden bu yana Temiz Hava Hakkı Platformu hekimlerden mühendislere, akademisyenlerden çevre aktivistlerine kadar çok farklı seslerin buluştuğu ortak bir zemin, güçlü bir sivil toplum ağı haline geldi. Bu zeminde bilim ile toplumsal talepleri birleştirerek daha adil ve sağlıklı bir gelecek için mücadele ediyoruz.
Bugün nüfusun %99’u kirli hava soluyor. Dünyada her yıl 8 milyonun üstünde, Türkiye’de 70 bine yakın insan hava kirliliği nedeni ile yaşamını yitiriyor. Milyarlarca insan temiz hava soluyamadığı için pek çok sağlık sorununa maruz kalıyor. Bu sağlık sorunlarının bireylere ve ülke ekonomilerine getirdiği ekonomik yük de azımsanamayacak büyüklükte.
Türkiye’nin birçok kentinde hâlâ nefes almak sağlığımız için risk taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değerleri aşılmaya devam ediyor. Kömür başta olmak üzere fosil yakıtların kullanıldığı insan faaliyetleri (enerji üretimi, sanayi, ulaşım, ısınma) hava kirliliğinin başlıca nedenleri. Bu nedenleri bilmek bizi güçlü kılıyor: Çünkü biliyoruz ki doğru politikalar ve uygulamalarla herkes için temiz hava mümkün.
Temiz Hava Hakkı Platformu olarak hepimizin sağlığını ve geleceğini yaşamsal düzeyde geliştirecek bu politikalar için tam 10 yıldır çalışıyoruz. Hava kalitesine dair doğru verilerin toplum ile şeffaf olarak paylaşılması, sağlık ile temiz hava arasındaki ilişkinin araştırılması ve bilimsel bilginin topluma ulaştırılması, başta enerji sektöründe olmak üzere fosil yakıtların terk edilmesinin sağlanması, karar vericilere ve kamuoyuna “temiz havanın bir insan hakkı” olduğunun hatırlatılması en önemli hedeflerimiz.
10 yıldır hepimizin temiz hava hakkını savunmak için çalışıyoruz:
- Türkiye’nin Hava Kalitesini İzliyoruz.
- Soluduğumuz Hava ile Sağlığımız Arasındaki Görünmez Bağı Gözler Önüne Seriyoruz.
- Kömürün Sağlık Faturasını Ortaya Koyuyor, Kömürsüz ve Adil Bir Gelecek için Çalışıyoruz.
- Afet Anlarında Hava Kalitesini İzliyoruz
- Yasama Süreçlerini Takip Ediyor; Sağlığımız İçin Müdahil Oluyoruz
- Temiz Hava Hakkımız için Hukuki Mücadele Yürütüyoruz
- Temiz Hava Hakkını Savunan Yerel Mücadelelere Destek Oluyoruz.
SOLUDUĞUMUZ HAVA İLE SAĞLIĞIMIZ ARASINDAKİ GÖRÜNMEZ BAĞI GÖZLER ÖNÜNE SERİYORUZ
2016’dan beri Kara Rapor’u yayınlıyoruz. Bu rapor serisinde;
- Türkiye’nin yıllık hava kalitesi karnesini çıkarıyoruz;
- Ulusal hava yönetimi politikalarını değerlendiriyoruz;
- Türkiye’de hava kirliliğinin yıllık sağlık bedelini ortaya koyuyoruz;
- Hava kirliliği ile sağlık arasındaki ilişkiye dair bilimsel gelişmeleri kamuoyuna ulaştırıyoruz.
https://temizhavahakki.org/kategori/raporlarimiz/kara-rapor/
KÖMÜRÜN SAĞLIK FATURASINI ORTAYA KOYUYORUZ
Kurulduğumuz yıldan beri kömür yakıtlı termik santrallerin halk sağlığına etkilerini bilimsel çalışmalarla ortaya koyuyor; kömürsüz bir Türkiye için mücadele ediyoruz.
Raporlarımız:
Zonguldak İlinde Hava Kirliliği ve Korona Virüsü Bilgi Notu, 2020
Eskişehir Alpu Termik Santrali Sağlık Etki Değerlendirmesi Raporu, 2020
Uzman Görüşü: Çanakkale’de Planlanan CENAL Entegre Termik Santralinin Sağlık Etkileri, 2019
FOSİLSİZ ADİL BİR GELECEK İÇİN ÇALIŞIYORUZ
Kömür gibi fosil yakıtların terk edilmesi, enerji anlayışımızın değişmesi bir zorunluluk. Fosil yakıtlara bağlı işlerde çalıştıkları için bu değişimden yaşamları etkilenebilecek işçiler, aileleri ve yöre insanı için ekolojik, sosyal ve ekonomik olarak adil bir geçiş sürecinin planlanması talebini yükseltiyoruz. Sağlık hakları için mücadele ediyoruz.
Raporlarımız:
Sağlık Hakları Perspektifinden Adil Geçiş: Soma Örneği, 2025
AFETLERDE HAVA KALİTESİNİ İZLİYORUZ
Deprem gibi afetlerin ardından ikincil bir afet olarak ortaya çıkan hava kirliliğini yakından takip ediyor; bu konuda kamuoyunu bilgilendirerek yetkililerin önlem alması için çalışıyoruz.
Raporlarımız ve bilgi notlarımız:
Görünür Tehlike Beton Santralleri ve Hava Kirliliği, 2024
Depremden bir yıl sonra Hatay hala sağlık limit değerinin 4 katı toz soluyor, 2024
Hatay’da Hava Kalitesi Endişe Verici Düzeyde, Türk Tabipleri Birliği ve Hatay Tabip Odası işbirliği ile, 2023
Deprem Bölgesinde Üç Kentte Asbest Tespit Çalışması Raporu, Türk Tabipleri Birliği, Adıyaman ve Kahramanmaraş Tabip Odaları işbirliği ile, 2023
Depremlerde İkincil Afetler ve Hava Kirliliği, 2023
YASAMA SÜREÇLERİNE MÜDAHİL OLUYORUZ
Bakanlıklar tarafından yürütülen yasa hazırlık çalışmalarına ve Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altındaki yasama süreçlerine müdahil oluyor; temiz hava politikalarının tüm ilgili yasalara dahil edilmesi için savunuculuk yapıyoruz.
Politika Notlarımız ve Çalışmalarımız:
İzin Vermeyin Kampanyası, Termik Santrallere Çevre Mevzuatından Muafiyet Verilmesine Karşı Yürütülen Kampanya, 2019
PM2.5 Çalışmaları, Ulusal Mevzuatta PM2.5 için Limit Değerlerin Belirlenmesi için Savunuculuk, 2019-2025
Hava Yönetimi İkincil Mevzuatının Takibi, 2015-2025
HUKUKİ MÜCADELE VERİYORUZ
Temiz hava hakkımızı ihlal eden enerji ve maden projelerine ve yasal düzenlemelere karşı hukuk mücadele yürütüyoruz.
Davalarımız:
Yasaya aykırı çalıştırılan termik santrallerin çevre izin iptal davaları, yerel çevre örgütlerinin işbirliği ile, 2023-2025
Kömür madenlerine karşı davalar, yurttaşlarla birlikte, 2024-2025
Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğinin iki maddesinin iptali için dava, 2025
YEREL TEMİZ HAVA HAKKI MÜCADELELERİNE DESTEK VERİYORUZ
Fosil yakıtların yarattığı ekolojik yıkıma ve sağlık hakkı ihlallerine karşı mücadele eden yerel çevre örgütlerine destek veriyoruz:
Destek çalışmalarımız:
Teknik raporlar
Hukuki destek
TEMİZ HAVA HAKKI PLATFORMU BİLEŞENLERİ
Çevre için Hekimler Derneği
Greenpeace Türkiye (Yeşil Barış Akdeniz Derneği)
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği
İklim İçin 350 Derneği
İş ve Meslek Hastalıkları Uzmanları Derneği
Temiz Hava Hakkı Derneği
Türk Nöroloji Derneği
Türk Tabipleri Birliği
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği
WWF Türkiye
Yeşil Düşünce Derneği
Yuva Derneği
Avrupa İklim Eylem Ağı
