Temiz Hava Hakkı Platformu, sınırları içinde iki faal termik santral bulunan Manisa’nın Soma ilçesinde 6 Şubat -13 Nisan 2024 tarihleri arasında partikül madde PM2.5 kirliliği düzeyini tespit etmek amacıyla hava kalitesi ölçümü gerçekleştirdi.
İlçede bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ölçüm istasyonu, kentsel fon ölçümü yapmak üzere planlanmış olduğu için termik santral etkilerini yeterince yansıtmamaktadır. Ayrıca Bakanlığın PM2.5 ve PM10 ölçümleri arasındaki tutarsızlık dikkat çekmektedir ve özellikle PM2.5 ölçümlerinin doğruluğu hakkında şüpheler uyandırmaktadır.
THHP tarafından yapılan ölçümler ise, termik santralin etkisini de göstermek amacıyla, kentin santrale görece yakın bir noktasında gerçekleştirildi.
Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından 67 gün boyunca yapılan ölçümlere göre:
- Değerlendirilen 67 gününün 52’sinde Dünya Sağlık Örgütü’nün ince partikül madde PM2,5 (çok ince toz) için belirlediği kılavuz değer aşıldı. Yani Soma halkı 52 gün boyunca sağlıksız düzeyde kirli hava soludu.
- Dünya Sağlık Örgütü bu değerin yılda sadece 3-4 kez aşılabileceğini Daha fazla aşılırsa insan sağlığı için risk oluşturur.
- THHP tarafından ölçülen ortalama PM2,5 değeri metreküpte 20,84 mikrogram’dır.
- Aynı tarih aralığında Çevre Bakanlığının istasyonundan alınan verilerin ortalaması metreküpte 9,71 mikrogramdır.
- Yani THHP’nin ölçümlerinin ortalaması Bakanlığın ölçümlerinin ortalamasının 2 katından fazladır.
- Bu durum Bakanlığın ölçüm istasyonunun santralin kirliliğini ölçmek için doğru bir yerde kurulmadığını ya da doğru ölçüm yapılmadığını gösteriyor.
Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığını Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’ndan Elde Edilen Verilere Göre:
- 1-15 Ekim 2024 tarihleri arasında Somalılar Bakanlığın izin verdiği değerin üstünde kirli hava soludu.
- Soma’da 2-5 Ekim tarihleri arasında partikül madde PM10 (toz) kirliliği Bakanlığın limit değerinin 2,6 ila 1,5 katı daha yüksekti.
- Somalılar, Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerine göre 15 günde 8 gün kirli havaya maruz kaldı. DSÖ’ye göre bu sayı bütün yıl boyunca 3-4 günü geçemez.
İnce Partikül Madde PM2.5 Kirliliğinin Ana Kaynağı Termik Santraller
İnsanda kansere yol açtığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan partikül madde emisyonları (atmosfere salınan çok küçük toz parçacıkları) açısından, Türkiye’deki en kirli dördüncü santral Soma B Termik Santrali’dir.
- Partikül madde, kalp-damar hastalıkları, KOAH, alt solunum yolu hastalıkları ve akciğer kanserine yol açar.
- İnce partikül madde erken ölümlere neden olur. Dünyada her yıl 4 milyondan fazla insan partikül madde kirliliği nedeniyle ölürken, aynı sebeple Türkiye’de 2022 yılında 68 bin 440 kişinin yaşamını kaybettiği hesaplanmaktadır.
Soma’da Kükürt Dioksit Kirliliği Alarm Veriyor
Soma’da 2023 yılında kükürt dioksit (SO2) için ulusal 24 saatlik limit değeri en çok aşan istasyon Soma istasyonudur. Aynı yıl SO2 yıllık ortalaması 53,32 µg/m3 olan Soma, ülke genelinde en yüksek SO2 ortalamasına sahiptir.
Kömürün yakılması ile ortaya çıkan ve atmosfere salınan kükürt dioksit açısından, Türkiye’nin en kirli santrali Soma B Termik Santralidir.
Kükürt dioksit, solunum yolu hastalıklarına (astım, bronşit) ve kalp-damar hastalıklarına yol açar. Burun, boğaz ve akciğerleri tahriş ederek nefes almayı güçleştirir, öksürüğe, balgama, hırıltılı solunuma neden olur.
