İklim değişikliği, yangınların çıkmasına ve yayılmasına neden olan sıcak ve kuru koşulları şiddetlendirerek orman yangınlarını etkiler.
Küresel sıcaklıklar yükseldikçe, orman yangınlarının büyüklüğü, sıklığı ve şiddeti artıyor.
Dünyanın bazı bölgelerinde orman yangınlarına elverişli hava koşullarında artışlar yaşanıyor. Kaliforniya’dan Sibirya’nın Arktik bölgesine kadar birçok yerde rekor düzeyde orman yangınları görüldü.
Türkiye’de ise son 10 yılda yaklaşık 258 bin hektar orman alanı yandı. 1988-2024 yılları arasında yılda çıkan yangın sayısı ise dramatik biçimde artış eğiliminde.
Orman yangınlarının iklim değişikliği ile ilişkisi nedir?
İklim değişikliği ve yetersiz orman yönetimi, çevreyi yangına daha duyarlı hale getirebilir. İklim değişikliği nedeniyle artan şiddetli sıcaklık ve kuraklık, orman yangınlarını körükleyebilir.
Daha yüksek sıcaklıklar, topraktan ve bitki örtüsünden daha fazla nemi buharlaştırarak ağaçları, çalıları ve otları kurutur. Dipteki yaprak döküntülerini ve düşen dalları hızla yanacak hale getirir.
Kuraklık dönemlerinde, su eksikliğinden dolayı stres altında olan ağaçlar, onları zayıflatacak veya öldürecek böcek ve hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelebilir ve bu da yangınlara karşı dirençlerini azaltır.
İklim değişikliğiyle mücadele orman yangınlarıyla mücadele demek
Kısa vadeli politikalar ve yetersiz orman yönetimi uygulamaları; madenler, enerji santralleri, sanayi tesisleri, yapılaşma gibi yanlış arazi kullanım kararları ile birlikte, hızla ısınan gezegen de felaket niteliğindeki yangınlara katkıda bulunmaktadır.
Bu nedenle gezegenimizi ısıtan sera gazı emisyonlarını azaltarak zararlı yangınlarla mücadele etmek için de birlikte çalışmalıyız.
Sera gazı emisyonlarını azaltmak için hızla yapılması gerekenler:
- Sanayi, konut, ulaştırma ve hizmetler gibi tüm sektörlerde sıkı enerji verimliliği ve enerji tasarrufu önlemlerinin uygulanması;
- Elektrik üretimi için kömür yakıtlı termik santrallerin kullanımından vazgeçilmesi
- Tüm sektörlerde fosil yakıt kullanımından vazgeçilmesi;
- Doğal alanları tahrip etmeden güneş ve rüzgâr gibi sera gazı salmayan enerji kaynaklarının kullanılması
Daha az sera gazı salımı küresel sıcaklık artışını sınırlandıracak, bu da ormanlarda yangın riskini azaltacaktır.
Gelecek nesillere daha güvenli bir dünya yaratmak için iklim krizini nasıl azaltacağımızı biliyoruz ve harekete geçme zamanı şimdi.
Kaynaklar:
Orman Genel Müdürlüğü, Ormancılık İstatistikleri, 2024, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler
Environmental Defense Fund, https://www.edf.org/climate/heres-how-climate-change-affects-wildfires
Temiz Hava Hakkı Platformu Proje Koordinatörü
Deniz Gümüşel
